Rodzeństwo dziecka chorego, zapytane o to, czego brakuje im najbardziej i co im przeszkadza, najczęściej mówi:

  • „Chciałbym, aby rodzice poświęcali mi więcej uwagi i czasu”;
  • „Chciałbym wiedzieć więcej na temat choroby mojej siostry (czy ona umrze, dlaczego się ze mną nie bawi, dlaczego wygląda inaczej niż zdrowe dzieci)”;
  • „Czasami nie wiem, jak zachować się w trudnych sytuacjach (np. w parku, kiedy dzieciaki się na nas gapią i szepczą)”;
  • „Chciałbym, żeby inni wiedzieli i rozumieli, że czasem jest mi ciężko”;
  • „Czasami marzę o tym, żebym nie musiał tyle pomagać rodzicom”;
  • „Czasami się złoszczę na brata i jest mi potem głupio”;
  • „Niekiedy czuję się winny, że to ja jestem zdrowy, a moja siostra nie”.

Brak dostatecznej uwagi rodziców połączony z trudnymi uczuciami, takimi jak poczucie winy, złość, frustracja, zawstydzenie, stanowi mieszankę wybuchową. Rodzice mogą jednak, przy odrobinie wysiłku, zrobić wiele, by podczas wymagającej opieki nad chorym dzieckiem nie zaniedbać jego zdrowego rodzeństwa.

Sygnały ostrzegawcze

Podczas wieloletniej opieki nad chorym dzieckiem jego zdrowe rodzeństwo niejednokrotnie będzie przeżywało trudne emocje i potrzebowało Twojej wzmożonej uwagi. Bądź czujny, gdy dziecko:

  • zachowuje się wyraźnie inaczej po Twoim pobycie w szpitalu z jego chorym bratem lub siostrą;
  • zadaje szczegółowe pytania dotyczące choroby, na które nawet Ty nie znasz odpowiedzi;
  • łatwo wpada w złość;
  • skarży się lub próbuje zwrócić na siebie Twoją uwagę;
  • przejawia wcześniej nieobecne objawy zazdrości;
  • jest smutne lub osowiałe;
  • unika rozmowy;
  • unika spędzania czasu z rówieśnikami;
  • ma kłopoty z odrabianiem zadań domowych;
  • jest niegrzeczne;
  • naśmiewa się z innych dzieci lub im dokucza.

Dorośli, rodzice i rodzina, często oczekują od zdrowych dzieci, że będą one grzeczne, dzielne, będą pomagać, a czasem nawet zastępować ich w opiece. Niektóre zdrowe dzieci świetnie odnajdują się w opiece, czują się docenione, inne jednak chcą być zauważane w odmienny sposób. Jedne i drugie potrzebują miłości i uwagi rodzica. Zachowania wymienione w punktach powyżej mogą być wołaniem o nie. Zdrowe dziecko, odsunięte na boczny tor, może chcieć zwrócić na siebie uwagę niegrzecznym zachowaniem, ale może również zamknąć się w sobie i unikać kontaktów, nie mówić o swoich potrzebach. W skrajnych przypadkach dziecko zazdrosne o rodzica może pragnąć zachorować lub nienawidzić chorego rodzeństwa. Zmiana zachowania zdrowego dziecka, które znalazło się w nowej dla siebie sytuacji, jest typowym zjawiskiem. Zachowanie to powinno się jednak unormować wraz z poczuciem stabilizacji. Jeśli tak się nie dzieje, warto zadać sobie pytania: „Czy na pewno znam potrzeby swojego dziecka?”, „Czy je zaspokajam?”. Zdrowe dzieci też potrzebują rodziców. Warto przy tym pamiętać, że dla każdego dziecka najważniejszy jest czas poświęcony mu przez rodzica. W sytuacji gdy rodzic jest pochłonięty opieką nad chorym dzieckiem, zrozumiałe jest, że dla zdrowego rodzeństwa będzie miał go mniej. Tym bardziej trzeba starać się, by był on spędzony w sposób wartościowy.

Pamiętaj!

Lepiej poświęcić dziecku mniej czasu, koncentrując się wyłącznie na nim, niż oferować mu swoją uwagę przez dłuższy czas, ale przerywany telefonami czy innymi zajęciami „niecierpiącymi zwłoki”.